Wykluczenie społeczne spowodowane utratą pracy i trudnościami z jej znalezieniem to problem, z którym zmaga się duża część społeczeństwa. Okazuje się, że lekarstwem na tę sytuację mogą być m.in. spółdzielnie socjalne czy zakłady aktywizacji zawodowej. Możliwości na ich tworzenie i rozwój będą tym większe, że w nowej perspektywie finansowej na lata 2014-2020 Podkarpacie będzie miało 164 mln euro na integrację społeczną, a programy będą kierowane do osób, które są marginalizowane właśnie z powodu braku pracy.
Ekonomia społeczna, jej możliwości, ale również konieczność wspierania jej rozwoju były tematem konferencji „Ekonomia społeczna – nowe możliwości rozwoju i pracy”, która w czwartek odbyła się w siedzibie RARR w Rzeszowie. Ekonomia społeczna, choć często niedoceniana, jest niezwykle ważnym elementem gospodarki. Często, jako jedyna, daje szanse na znalezienie pracy, ale również na rozwój. Dlatego właśnie tworzone są projekty, które mają wspierać inicjatywy z tego zakresu.
W trakcie konferencji dotyczącej tych zagadnień Mirosław Cieśla, kierownik Rzeszowskiego Ośrodka Wsparcia Ekonomii Społecznej działający w ramach RARR, przedstawił zakres działalności i cel działalności ośrodka. – Program potrwa do 30 listopada 2015 i obejmuje 13 powiatów z województwa – wyjaśniał. – Oferta ośrodka jest skierowana do podmiotów ekonomii społecznej i działa na ich rzecz. Proponujemy im zindywidualizowane doradztwo świadczone przez specjalistów z zakresu ekonomii społecznej m.in. w pozyskiwaniu funduszy, oraz świadczenie profesjonalnych usług księgowych, prawnych, usług związanych z rozwojem partnerstwa lokalnego, prowadzenie szkoleń, a także usług marketingowych. Nabór na te ostatnie usługi będzie ogłoszony w czerwcu br. Organizowane są też wizyty studyjne oraz poszukiwanie i testowanie długookresowych źródłem finansowania Spółdzielni Socjalnych.
W ostatnich latach sytuacja finansowa gospodarstw domowych na Podkarpaciu bardzo się pogorszyła, zdecydowanie spadły wydatki na podstawowe potrzeby, w tym żywność. To wszystko prowadzi do wykluczenia społecznego, którym mają przeciwdziałać różne programy realizowane m.in. przez Wojewódzki Urząd Pracy. Katarzyna Olechowska-Sadowska z WUP przybliżała o programy, których celem jest promowanie włączenia społecznego, walka z ubóstwem i wszelką dyskryminacją. – Będziemy mieli 164 mln euro na integrację społeczną – poinformowała. – To naprawdę bardzo dużo. Wśród priorytetów inwestycyjnych będą m.in. programy aktywizacji zawodowej, włączenie osób niepełnosprawnych w zajęcia na rzecz aktywizacji zawodowej, finansowanie programów zatrudnienia wspomaganego dla osób niepełnosprawnych. Będziemy wspierać finansowo powstające podmioty ekonomii społecznej, ale ważne jest również to, by wspierać te już istniejące, by po zakończeniu projektu, wciąż działały.
Spółdzielnie socjalne, zazwyczaj działające bardzo lokalnie, dają realne możliwości pracy i rozwoju w społecznościach, w których nie ma szans na inny rodzaj zatrudnienia. RARR w ostatnich latach realizował projekty dotyczące spółdzielni socjalnych. – Bardzo istotne jest promowanie samej idei ekonomii społecznej, a także tworzenie sprzyjających warunków dla organizacji obywatelskich dla rozwoju społeczności lokalnych i wspieranie przedsiębiorstw społecznych – podkreślał Jakub Karp, koordynator projektu Samorządowe Spółdzielnie Socjalne w RARR.
Szanse na pracę dają też samorządowe spółdzielnie socjalne, które świadczą usługi na rzecz samorządów, ale również dla lokalnej społeczności. Obecnie w całej Polsce działa jedynie 11 takich spółdzielni, z czego 5 powstało w ramach projektu prowadzonego przez RARR.
Czy można wzmocnić kapitał społeczny tworząc miejsca pracy i poprawiając poziom życia? W swojej prelekcji dr Piotr Zawada, wiceprezes RARR, udowadniał, że odpowiedź jest twierdząca, a jak można to osiągnąć dowodzi Centralny Okręg Przemysłowy. Miał on ogromny wpływ na obszary, w których funkcjonował. – W ramach COP-u pracowało 800 tys. osób, co 50 mieszkaniec regionu dzięki niemu dostał prace w nowoczesnym i innowacyjnym przedsiębiorstwie. To było właśnie sukcesem COP-u – że biznes opierał się o innowacyjność – mówi dr Piotr Zawada. – Przeniesieniem tej idei w nasze czasy jest Stowarzyszenie Dolina Lotnicza, w którym działa 120 firm, małych, średnich i dużych, i pracuje 23 tys. osób. A integralną częścią tej działalności są 3 strefy ekonomiczne zarządzane przez RARR, zainwestowane tam 1,2 mld zł oraz 3,2 tys. miejsc pracy.
Wiceprezes RARR podkreślał, że przyszłością gospodarki jest kapitał społeczny, który można zbudować jedynie wtedy, gdy społeczeństwo sobie ufa i chce udzielać się w wolontariacie. Niestety, obecnie w Polsce oba te wskaźniki są zbyt niskie, by mówić o budowaniu tego kapitału.
Z kolei prof. dr hab. Włodzimierz Okrasa podkreślał, jak istotne w relacjach między sektorami w rozwoju regionalnym jest współpraca z administracją samorządową. Natomiast sprawne działanie spółdzielni socjalnej pokazano na przykładzie gminy Zarszyn.
